سبد خرید شما در حال حاضر خالی است!
درمان سرگیجه: داروهای مؤثر و رویکردی جامع و علمی
## مقدمه
سرگیجه یکی از شایع‌ترین شکایت‌های بیماران در مراجعه به پزشکان است که می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. این اختلال با احساس چرخش، عدم تعادل، یا حرکت کاذب در محیط اطراف مشخص می‌شود. سرگیجه ممکن است نشانه‌ای از اختلالات متنوع سیستم ، عصبی، قلبی-عروقی، متابولیک یا روانی باشد. به همین دلیل، درمان دارویی سرگیجه نیازمند رویکردی دقیق و متناسب با علت زمینه‌ای آن است.
در این مقاله، به بررسی جامع داروهای مورد استفاده در درمان انواع سرگیجه، مکانیسم‌های اثر، کاربردها، دوزاژ، عوارض جانبی و توصیه‌های بالینی آنها خواهیم پرداخت. همچنین به پیشرفت‌های اخیر در فارماکوتراپی سرگیجه و چشم‌اندازهای آینده در این زمینه اشاره خواهیم کرد.
## فیزیولوژی تعادل و پاتوفیزیولوژی سرگیجه
سیستم تعادلی انسان از سه بخش اصلی تشکیل شده است: سیستم وستیبولار گوش داخلی، سیستم بینایی و سیستم حسی-حرکتی. این سیستم‌ها با همکاری یکدیگر و تحت نظارت سیستم عصبی مرکزی، تعادل و جهت‌یابی فضایی را تنظیم می‌کنند.
اختلال در هر کدام از این بخش‌ها می‌تواند منجر به سرگیجه شود. سرگیجه‌های محیطی از اختلال در گوش داخلی یا عصب وستیبولار ناشی می‌شوند، درحالی که سرگیجه‌های مرکزی مربوط به آسیب‌های ساقه مغز یا مخچه هستند. اختلالات متابولیک، قلبی-عروقی و روانی نیز می‌توانند باعث ایجاد سرگیجه شوند.
داروهایی که برای درمان سرگیجه استفاده می‌شوند معمولاً بر پایه یکی از این مکانیسم‌ها عمل می‌کنند:
– سرکوب فعالیت وستیبولار
– بهبود جریان خون مغزی
– تنظیم سیستم عصبی مرکزی
– کاهش اضطراب و تنش‌های روانی
– تعدیل پاسخ‌های ایمنی و التهابی
## دسته‌بندی داروهای مورد استفاده در درمان سرگیجه
### ۱. داروهای آنتی‌هیستامینی
آنتی‌هیستامین‌ها از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین داروها در درمان سرگیجه هستند. این داروها از طریق مهار گیرنده‌های H₁ هیستامین در سیستم عصبی مرکزی و سیستم وستیبولار عمل می‌کنند.
#### مکانیسم اثر
آنتی‌هیستامین‌ها با مهار گیرنده‌های H₁ در هسته‌های وستیبولار موجب کاهش حساسیت این هسته‌ها به تحریکات غیرطبیعی می‌شوند. همچنین با عبور از سد خونی-مغزی، اثرات آرام‌بخشی و کاهش استفراغ ایجاد می‌کنند.
#### داروهای شاخص این گروه
**دیمن‌هیدرینات (Dimenhydrinate)**
– دوزاژ: ۵۰ میلی‌گرم هر ۴-۶ ساعت (حداکثر ۴۰۰ میلی‌گرم در روز)
– کاربرد: بیماری حرکت، سرگیجه‌های وستیبولار حاد
– عوارض جانبی: خواب‌آلودگی، خشکی دهان، تاری دید، احتباس ادراری
**مکلیزین (Meclizine)**
– دوزاژ: ۱۲.۵-۵۰ میلی‌گرم روزانه یک تا سه بار
– کاربرد: بیماری حرکت، سرگیجه‌های وستیبولار حاد و مزمن
– عوارض جانبی: خواب‌آلودگی کمتر نسبت به دیمن‌هیدرینات
**سینارزین (Cinnarizine)**
– دوزاژ: ۱۵-۳۰ میلی‌گرم سه بار در روز
– کاربرد: سرگیجه‌های وستیبولار، اختلالات گردش خون مغزی
– عوارض جانبی: خواب‌آلودگی، افزایش وزن، علائم پارکینسونیسم در مصرف طولانی‌مدت
**بتاهیستین (Betahistine)**
– دوزاژ: ۸-۱۶ میلی‌گرم سه بار در روز
– کاربرد: بیماری منییر، سرگیجه های وستیبولار مزمن
– مکانیسم: تحریک گیرنده‌های H₁ و مهار گیرنده‌های H₃، بهبود میکروسیرکولاسیون در گوش داخلی
– عوارض جانبی: معمولاً خفیف شامل اختلالات گوارشی و سردرد
### ۲. دارو های آنتی‌کولینرژیک
داروهای آنتی‌کولینرژیک با مهار گیرنده‌های موسکارینی استیل‌کولین در سیستم عصبی مرکزی و محیطی عمل می‌کنند.
#### مکانیسم اثر
این داروها با مهار انتقال عصبی کولینرژیک در مسیرهای وستیبولار-مخچه‌ای، باعث کاهش فعالیت بیش از حد سیستم وستیبولار می‌شوند.
#### داروهای شاخص این گروه
**اسکوپولامین (Scopolamine)**
– دوزاژ: پچ پوستی ۱.۵ میلی‌گرم هر ۷۲ ساعت
– کاربرد: بیماری حرکت، بسیار مؤثر در پیشگیری از بیماری دریایی
– عوارض جانبی: خشکی دهان، تاری دید، احتباس ادراری، تاکی‌کاردی، اختلال حافظه
**آتروپین (Atropine)**
– دوزاژ: ۰.۴-۰.۶ میلی‌گرم در موارد حاد
– کاربرد: بیشتر در ترکیب با سایر داروها استفاده می‌شود
– عوارض جانبی: مشابه اسکوپولامین اما شدیدتر
### ۳. داروهای بنزودیازپینی
بنزودیازپین‌ها به عنوان آرام‌بخش و ضداضطراب در درمان سرگیجه به کار می‌روند.
#### مکانیسم اثر
این داروها با افزایش اثر نوروترانسمیتر مهاری گاما-آمینوبوتیریک اسید (GABA) در سیستم عصبی مرکزی، باعث کاهش فعالیت هسته‌های وستیبولار می‌شوند.
#### داروهای شاخص این گروه
**دیازپام (Diazepam)**
– دوزاژ: ۲-۱۰ میلی‌گرم دو تا سه بار در روز
– کاربرد: سرگیجه‌های حاد شدید، سرگیجه‌های همراه با اضطراب
– عوارض جانبی: خواب‌آلودگی، وابستگی، افت فشار خون، سقوط در سالمندان
**کلونازپام (Clonazepam)**
– دوزاژ: ۰.۵-۱ میلی‌گرم دو تا سه بار در روز
– کاربرد: سرگیجه‌های مزمن، میگرن وستیبولار
– عوارض جانبی: مشابه دیازپام، اما با اثر طولانی‌تر
**لورازپام (Lorazepam)**
– دوزاژ: ۰.۵-۲ میلی‌گرم دو تا سه بار در روز
– کاربرد: سرگیجه‌های حاد، اختلالات اضطرابی همراه با سرگیجه
– عوارض جانبی: مشابه سایر بنزودیازپین‌ها
### ۴. داروهای ضد تهوع (آنتی‌امتیک‌ها)
داروهای ضد تهوع برای کنترل تهوع و استفراغ همراه با سرگیجه استفاده می‌شوند.
#### مکانیسم اثر
این داروها عمدتاً از طریق مهار گیرنده‌های دوپامینی در منطقه CTZ (Chemoreceptor Trigger Zone) و سایر نواحی مغز عمل می‌کنند.
#### داروهای شاخص این گروه
**متوکلوپرامید (Metoclopramide)**
– دوزاژ: ۵-۱۰ میلی‌گرم سه بار در روز
– کاربرد: تهوع و استفراغ همراه با سرگیجه
– مکانیسم: آنتاگونیست دوپامین، اثرات پروکینتیک
– عوارض جانبی: خواب‌آلودگی، علائم اکستراپیرامیدال، دیستونی حاد
**اندانسترون (Ondansetron)**
– دوزاژ: ۴-۸ میلی‌گرم هر ۸-۱۲ ساعت
– کاربرد: تهوع و استفراغ شدید همراه با سرگیجه
– مکانیسم: آنتاگونیست گیرنده‌های سروتونین (5-HT₃)
– عوارض جانبی: سردرد، یبوست، طولانی شدن QT
**پرومتازین (Promethazine)**
– دوزاژ: ۱۲.۵-۲۵ میلی‌گرم هر ۴-۶ ساعت
– کاربرد: تهوع و استفراغ همراه با سرگیجه، بیماری حرکت
– مکانیسم: آنتی‌هیستامین با خواص آنتاگونیست دوپامین
– عوارض جانبی: خواب‌آلودگی، خشکی دهان، ریسک سندرم نورولپتیک بدخیم
### ۵. داروهای کلسیم بلوکر
کلسیم بلوکرها در برخی انواع سرگیجه، به ویژه موارد مرتبط با اختلالات عروقی استفاده می‌شوند.
#### مکانیسم اثر
این داروها با مهار کانال‌های کلسیمی وابسته به ولتاژ، باعث گشادی عروق و بهبود جریان خون در سیستم وستیبولار و مغز می‌شوند.
#### داروهای شاخص این گروه سرگیجه
**فلونارزین (Flunarizine)**
– دوزاژ: ۵-۱۰ میلی‌گرم روزانه
– کاربرد: سرگیجه‌های مزمن، میگرن وستیبولار
– عوارض جانبی: خواب‌آلودگی، افزایش وزن، افسردگی، علائم پارکینسونیسم
**نیمودیپین (Nimodipine)**
– دوزاژ: ۳۰-۶۰ میلی‌گرم سه بار در روز
– کاربرد: سرگیجه‌های با منشأ عروقی، اختلالات گردش خون مغزی
– عوارض جانبی: سردرد، برافروختگی، افت فشار خون، ادم محیطی
### ۶. کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها در برخی سرگیجه‌های با منشأ التهابی یا ایمونولوژیک کاربرد دارند.
#### مکانیسم اثر
این داروها با مهار پاسخ‌های التهابی و ایمنی، باعث کاهش التهاب و آسیب در سیستم وستیبولار می‌شوند.
#### داروهای شاخص این گروه سرگیجه
**پردنیزولون (Prednisolone)**
– دوزاژ: شروع با ۶۰-۱۰۰ میلی‌گرم روزانه و کاهش تدریجی طی ۱۰-۱۴ روز
– کاربرد: نوریت وستیبولار، سندرم مِنییر حاد، البیرنتیت
– عوارض جانبی: افزایش قند خون، افزایش فشار خون، اختلالات خلقی، اختلالات گوارشی
**دگزامتازون (Dexamethasone)**
– دوزاژ: تزریق داخل تیمپانیک ۴ میلی‌گرم/میلی‌لیتر
– کاربرد: بیماری منییر مقاوم به درمان‌های دیگر
– عوارض جانبی: درد موضعی، پرفوراسیون پرده گوش، عفونت
### ۷. داروهای دیورتیک
دیورتیک‌ها به ویژه در بیماری مِنییر که با افزایش فشار اندولنف گوش داخلی همراه است، استفاده می‌شوند.
#### مکانیسم اثر
این داروها با کاهش حجم مایعات بدن و تنظیم سطح الکترولیت‌ها، باعث کاهش فشار اندولنف در گوش داخلی می‌شوند.
#### داروهای شاخص این گروه
**هیدروکلروتیازید (Hydrochlorothiazide)**
– دوزاژ: ۲۵-۵۰ میلی‌گرم روزانه
– کاربرد: بیماری منییر، هیدروپس اندولنفاتیک
– عوارض جانبی: هیپوکالمی، هیپوناترمی، هیپرگلیسمی، هیپراوریسمی
**اسپیرونولاکتون (Spironolactone)**
– دوزاژ: ۲۵-۱۰۰ میلی‌گرم روزانه
– کاربرد: بیماری منییر مقاوم به تیازیدها
– عوارض جانبی: هیپرکالمی، ژنیکوماستی، اختلالات قاعدگی
**استازولامید (Acetazolamide)**
– دوزاژ: ۲۵۰-۵۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز
– کاربرد: هیدروپس اندولنفاتیک، میگرن وستیبولار
– مکانیسم: مهار آنزیم کربنیک انهیدراز
– عوارض جانبی: پارستزی، تغییر مزه، سنگ کلیه، اسیدوز متابولیک
### ۸. داروهای نوروپروتکتیو و بهبوددهنده گردش خون
این داروها برای بهبود عملکرد نورون‌ها و افزایش جریان خون در سیستم عصبی مرکزی استفاده می‌شوند.
#### مکانیسم اثر
مکانیسم‌های متنوعی دارند که شامل بهبود متابولیسم نورون‌ها، اثرات آنتی‌اکسیدانی، افزایش جریان خون مغزی و افزایش سنتز نوروترانسمیترها می‌شود.
#### داروهای شاخص این گروه درمان سرگیجه
**جینکو بیلوبا (Ginkgo biloba)**
– دوزاژ: ۱۲۰-۲۴۰ میلی‌گرم روزانه در دوزهای منقسم
– کاربرد: سرگیجه‌های با منشأ عروقی، سرگیجه‌های سالمندان
– مکانیسم: بهبود جریان خون، خواص آنتی‌اکسیدانی
– عوارض جانبی: اختلالات گوارشی، سردرد، افزایش خطر خونریزی
**وینپوستین (Vinpocetine)**
– دوزاژ: ۵-۱۰ میلی‌گرم سه بار در روز
– کاربرد: سرگیجه‌های با منشأ عروقی، اختلالات شناختی همراه با سرگیجه
– مکانیسم: افزایش جریان خون مغزی، اثرات نوروپروتکتیو، مهار فسفودی‌استراز
– عوارض جانبی: اختلالات گوارشی، سردرد، برافروختگی
**پیراستام (Piracetam)**
– دوزاژ: ۸۰۰-۱۲۰۰ میلی‌گرم سه بار در روز
– کاربرد: سرگیجه‌های مزمن، مخصوصاً در سالمندان
– مکانیسم: بهبود عملکرد غشای سلولی، افزایش متابولیسم گلوکز در مغز
– عوارض جانبی: بی‌قراری، اضطراب، بی‌خوابی، تحریک‌پذیری
## رویکردهای درمانی بر اساس انواع سرگیجه
### ۱. بیماری منییر (Meniere’s Disease)
بیماری منییر با حملات راجعه سرگیجه، وزوز گوش، احساس پری گوش و کاهش شنوایی مشخص می‌شود. علت این بیماری افزایش فشار اندولنف در گوش داخلی (هیدروپس اندولنفاتیک) است.
– **درمان حمله حاد**: داروهای آنتی‌هیستامینی (دیمن‌هیدرینات، مکلیزین)، بنزودیازپین‌ها (دیازپام، لورازپام)، داروهای ضد تهوع (متوکلوپرامید، اندانسترون)
– **درمان نگهدارنده**: دیورتیک‌ها (هیدروکلروتیازید، اسپیرونولاکتون)، بتاهیستین (۱۶-۲۴ میلی‌گرم سه بار در روز)، رژیم کم نمک
– **درمان‌های تهاجمی‌تر**: تزریق اینتراتیمپانیک دگزامتازون یا جنتامایسین، جراحی (در موارد مقاوم به درمان)
### ۲. سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم (BPPV)
این شایع‌ترین نوع سرگیجه محیطی است که با حملات کوتاه‌مدت سرگیجه چرخشی هنگام تغییر وضعیت سر مشخص می‌شود.
#### درمان
– **مانورهای بازگرداندی**: مانور اپلی، مانور سمونت، اولین خط درمان هستند
– **درمان دارویی**: داروها نقش محدودی دارند
– برای تسکین علائم: آنتی‌هیستامین‌ها (مکلیزین)، بنزودیازپین‌ها (دیازپام، لورازپام) برای کوتاه‌مدت در موارد شدید
– استفاده طولانی‌مدت از داروها توصیه نمی‌شود زیرا می‌تواند جبران مرکزی (Central Compensation) را به تأخیر بیندازد
### ۳. نوریت وستیبولار (Vestibular Neuritis) و لابیرنتیت (Labyrinthitis)
این اختلالات با سرگیجه شدید، تهوع، استفراغ و عدم تعادل مشخص می‌شوند و معمولاً به علت التهاب عصب وستیبولار (نوریت وستیبولار) یا لابیرنت (لابیرنتیت) ایجاد می‌شوند.
– **فاز حاد (۲-۳ روز اول)**:
– کورتیکواستروئیدها: پردنیزولون ۶۰-۱۰۰ میلی‌گرم روزانه با کاهش تدریجی دوز طی ۱۰-۱۴ روز
– آنتی‌هیستامین‌ها: دیمن‌هیدرینات، مکلیزین
– بنزودیازپین‌ها: دیازپام، لورازپام
– داروهای ضد تهوع: متوکلوپرامید، اندانسترون
– **فاز بهبودی**: کاهش تدریجی داروهای مهارکننده وستیبولار و شروع توانبخشی وستیبولار
– **در صورت شک به عفونت ویروسی**: آسیکلوویر یا والاسیکلوویر (در لابیرنتیت ناشی از هرپس)
– **در صورت شک به عفونت باکتریال**: آنتی‌بیوتیک‌های وسیع‌الطیف (در لابیرنتیت باکتریال)
### ۴. میگرن وستیبولار (Vestibular Migraine)
میگرن وستیبولار با حملات سرگیجه همراه با علائم میگرنی مانند سردرد، فوتوفوبی، فونوفوبی یا اورا مشخص می‌شود.
– **درمان حمله حاد**:
– تریپتان‌ها: سوماتریپتان، ریزاتریپتان
– داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): ایبوپروفن، ناپروکسن
– آنتی‌هیستامین‌ها: دیمن‌هیدرینات، مکلیزین
– **درمان پیشگیرانه**:
– بتابلوکرها: پروپرانولول (۴۰-۱۶۰ میلی‌گرم روزانه)، متوپرولول (۵۰-۲۰۰ میلی‌گرم روزانه)
– آنتی‌دپرسنت‌ها: آمی‌تریپتیلین (۱۰-۱۰۰ میلی‌گرم شبانه)، ونلافاکسین (۷۵-۱۵۰ میلی‌گرم روزانه)
– ضد تشنج‌ها: توپیرامات (۲۵-۱۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز)، والپروات سدیم (۵۰۰-۱۰۰۰ میلی‌گرم روزانه)
– کلسیم بلوکرها: فلونارزین (۵-۱۰ میلی‌گرم شبانه)
– استازولامید: در برخی موارد مقاوم به درمان
### ۵. سرگیجه های روانی-فیزیولوژیک
سرگیجه‌های مرتبط با اضطراب، پانیک و سایر اختلالات روانی که با احساس سبکی سر، ناپایداری و گاهی سرگیجه واقعی همراه هستند.
درمان دارویی
– **اختلالات اضطرابی**:
– بنزودیازپین‌ها: کوتاه‌مدت – دیازپام، لورازپام، آلپرازولام
– SSRIs: سرترالین (۵۰-۲۰۰ میلی‌گرم روزانه)، فلوکستین (۲۰-۸۰ میلی‌گرم روزانه)، اسیتالوپرام (۱۰-۲۰ میلی‌گرم روزانه)
– SNRIs: ونلافاکسین (۷۵-۲۲۵ میلی‌گرم روزانه)، دولوکستین (۳۰-۶۰ میلی‌گرم روزانه)
– **همراه با روان‌درمانی**: درمان شناختی-رفتاری (CBT)، آموزش آرام‌سازی، بیوفیدبک
### ۶. سرگیجه های مرکزی
سرگیجه‌های ناشی از ضایعات ساقه مغز، مخچه یا مناطق قشری مغز که ممکن است به علت سکته مغزی، MS، تومورها و غیره ایجاد شوند.
– **درمان بیماری زمینه‌ای**
– **کنترل علائم سرگیجه**:
– آنتی‌هیستامین‌ها: مکلیزین، دیمن‌هیدرینات
– بنزودیازپین‌ها: کلونازپام (۰.۵-۲ میلی‌گرم روزانه)
– داروهای نوروپروتکتیو: پیراستام، وینپوستین
– **توانبخشی وستیبولار**: اساس درمان طولانی‌مدت
## ملاحظات خاص در درمان دارویی سرگیجه
### ۱. درمان در سالمندان
سالمندان نسبت به عوارض بسیاری از داروهای ضدسرگیجه حساس‌تر هستند و خطر بروز عوارضی مانند سقوط، گیجی و اختلال شناختی در آنها بیشتر است.
#### توصیه‌ها
– شروع با دوزهای کمتر و افزایش تدریجی (Start Low, Go Slow)
– اجتناب از داروهای با اثرات آنتی‌کولینرژیک شدید
– مانیتورینگ دقیق عوارض جانبی
– احتیاط در تجویز بنزودیازپین‌ها
– استفاده از داروهای با عوارض کمتر مانند بتاهیستین
### ۲. درمان در کودکان
سرگیجه در کودکان اغلب به صورت متفاوتی تظاهر می‌کند و درمان‌های دارویی نیز نیازمند تنظیم دوز و احتیاطات خاص است.
#### توصیه‌ها
– تنظیم دوز بر اساس وزن بدن
– اجتناب از داروهای با عوارض شدید در سیستم عصبی مرکزی
– استفاده از دیمن‌هیدرینات یا سینارزین با دوز مناسب
– بررسی دقیق علل زمینه‌ای قبل از شروع درمان دارویی
### ۳. درمان در بارداری و شیردهی
بسیاری از داروهای مورد استفاده در درمان سرگیجه در دوران بارداری و شیردهی ممنوع یا نیازمند احتیاط هستند.
#### توصیه‌ها
– استفاده از روش‌های غیردارویی در صورت امکان
– در صورت نیاز به دارو، انتخاب داروهای کم خطر:
– مکلیزین (دسته B) در موارد ضروری
– دیمن‌هیدرینات (دسته B) با احتیاط
– اجتناب از:
– بنزودیازپین‌ها (خصوصاً در سه ماهه اول و سوم)
– فلونارزین، سینارزین و اکثر کلسیم بلوکرها
– آنتی‌امتیک‌های آنتاگونیست دوپامین در انتهای بارداری
### ۴. تداخلات دارویی
داروهای ضدسرگیجه تداخلات متعددی با سایر داروها دارند که باید مورد توجه قرار گیرند.
#### تداخلات مهم
– **آنتی‌هیستامین‌ها**: با الکل، داروهای آرام‌بخش، آنتی‌کولینرژیک‌ها
– **بنزودیازپین‌ها**: با الکل، مهارکننده‌های CYP3A4، اپیوئیدها
– **آنتی‌امتیک‌ها**: متوکلوپرامید با لوودوپا و نورولپتیک‌ها
– **فلونارزین و سینارزین**: با CYP3A4 اینهیبیتورها، داروهای ضد فشار خون
– **بتاهیستین**: با داروهای آنتی‌هیستامین H₁
## پیشرفت‌های اخیر در فارماکوتراپی سرگیجه
### ۱. آنتاگونیست‌های گیرنده کلسیتونین ژن-رلیتد پپتید (CGRP)
پپتیدهای وابسته به ژن کلسیتونین نقش مهمی در پاتوفیزیولوژی میگرن دارند. آنتاگونیست‌های این گیرنده‌ها برای درمان میگرن و احتمالاً میگرن وستیبولار به کار می‌روند.
داروهای این گروه
– **اپتینیومب (Eptinezumab)**
– **ارنومب (Erenumab)**
– **فرمانزومب (Fremanezumab)**
– **گالکانزومب (Galcanezumab)**
تحقیقات در مورد اثربخشی این داروها در میگرن وستیبولار در حال انجام است.
۲. آگونیست‌های گیرنده 5-HT₁F
داروهای جدید این گروه برای درمان میگرن استفاده می‌شوند و ممکن است در درمان میگرن وستیبولار نیز مؤثر باشند.
داروهای این گروه
– **لاسمیدیتان (Lasmiditan)**: آگونیست انتخابی گیرنده 5-HT₁F که برخلاف تریپتان‌های معمول، اثر انقباضی عروقی ندارد
### ۳. آنتاگونیست‌های گیرنده اوروکورتین (Urocortin)
تحقیقات نشان می‌دهد اوروکورتین‌ها در تنظیم عملکرد سیستم وستیبولار نقش دارند و آنتاگونیست‌های گیرنده‌های آنها ممکن است در درمان سرگیجه مؤثر باشند.
### ۴. مدولاتورهای کانال پتاسیم
داروهایی که کانال‌های پتاسیمی خاصی را در سلول‌های مویی گوش داخلی هدف قرار می‌دهند، ممکن است درمان‌های جدیدی برای اختلالات وستیبولار ارائه دهند.
توصیه‌های عملی برای تجویز منطقی داروهای ضدسرگیجه
### ۱. تشخیص دقیق نوع سرگیجه قبل از تجویز دارو
تشخیص صحیح علت سرگیجه، اساس انتخاب درمان دارویی مناسب است. سرگیجه‌های محیطی، مرکزی، متابولیک و روانی هر کدام نیازمند رویکردهای درمانی متفاوتی هستند.
۲. محدود کردن مصرف داروها به دوره‌های کوتاه‌مدت
استفاده طولانی‌مدت از داروهای سرکوب‌کننده وستیبولار می‌تواند جبران مرکزی و بهبود طبیعی عملکرد تعادلی را مختل کند.
۳. ترکیب درمان دارویی با توانبخشی وستیبولار سرگیجه
توانبخشی وستیبولار یک جزء اساسی در درمان اکثر سرگیجه‌های مزمن است و باید همراه با درمان دارویی در نظر گرفته شود.
### ۴. پایش منظم اثربخشی و عوارض جانبی
پیگیری منظم بیماران برای ارزیابی پاسخ به درمان و شناسایی زودهنگام عوارض جانبی بسیار مهم است.
### ۵. اصلاح عوامل تشدیدکننده
شناسایی و اصلاح عوامل تشدیدکننده سرگیجه مانند کم‌آبی بدن، اختلالات خواب، استرس، و مصرف برخی داروها و مواد غذایی می‌تواند به کاهش نیاز به درمان دارویی کمک کند.
## نتیجه‌گیری
درمان دارویی سرگیجه نیازمند شناخت دقیق پاتوفیزیولوژی، تشخیص صحیح نوع سرگیجه و در نظر گرفتن شرایط خاص هر بیمار است. گروه‌های مختلف دارویی شامل آنتی‌هیستامین‌ها، آنتی‌کولینرژیک‌ها، بنزودیازپین‌ها، ضدتهوع‌ها، کلسیم بلوکرها، کورتیکواستروئیدها، دیورتیک‌ها و داروهای نوروپروتکتیو، هر کدام در شرایط خاصی کاربرد دارند.
پیشرفت‌های اخیر در فارماکولوژی سرگیجه، امیدهای جدیدی برای درمان‌های مؤثرتر و با عوارض کمتر ایجاد کرده است. با این حال، رویکرد جامع به درمان سرگیجه، ترکیبی از درمان‌های دارویی، توانبخشی وستیبولار و اصلاح سبک زندگی است که باید به صورت فردی برای هر بیمار طراحی شود.
دستیابی به درمان منطقی و مؤثر سرگیجه، نیازمند همکاری بین متخصصان گوش و حلق و بینی، نورولوژیست‌ها، متخصصان داخلی و فیزیوتراپیست‌های وستیبولار است تا بهترین نتایج درمانی برای بیماران حاصل شود.
1. Procyclidine:
این دارو برای درمان دیستونی (تغییرات نامطلوب در حرکات عضلانی) کاربرد دارد. معمولا به صورت آمپولی تجویز می‌شود و در صورت نیاز می‌تواند به صورت خوراکی نیز استفاده شود [[1]](https://poe.com/citation?message_id=349532632525&citation=1)[[3]](https://poe.com/citation?message_id=349532632525&citation=3).
2. Diazepam:
این دارو نیز برای درمان دیستونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما باید توجه داشت که استفاده از آن ممکن است با خطر افزایش خواب‌آلودگی یا افت تنفسی همراه باشد [[1]](https://poe.com/citation?message_id=349532632525&citation=1).
3. Clozapine: این دارو یک آنتی‌پسیکوتیک نوعی است که برای درمان اسکیزوفرنی مقاوم به درمان استفاده می‌شود. اما باید توجه داشت که ممکن است در برخی از بیماران باعث آگرانولوسیتوز (کاهش ناگهانی در تعداد گلبولهای سفید) شود [[1]](https://poe.com/citation?message_id=349532632525&citation=1).
لطفا قبل از مصرف هر گونه دارو، با پزشک خود مشورت کنید و داروها را طبق دستور پزشک مصرف نمایید.
برای درمان سرگیجه، ابتدا باید علت آن را مشخص کنید.
درمان سرگیجه ممکن است شامل مصرف داروها باشد. برخی از داروهای استفاده شده در موارد مختلف سرگیجه شامل آنتی‌هیستامین‌ها، آنتی‌نوتروپیک‌ها، دیورتیک‌ها، یا دیگر داروهای ضد اضطراب می‌شوند. همچنین، برای موارد خاصی مانند بیماری منییر، ممکن است نیاز به درمان خاص ویژه باشد.
با توجه به اینکه هر بیماری ممکن است نیازمند درمان خاصی باشد، بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین روش درمانی برای شما تعیین شود.
دیدگاهتان را بنویسید